بررسی تغییرات فصلی اشتغال جمعیت شهری در ایران

برنامه‌ریزی برای میزان و نحوۀ توسعۀ آتی بخش‌های مختلف اقتصادی و ساختار اشتغال مناطق مختلف کشور، مستلزم تحلیل‌های دقیق در زمینۀ روند تحولات بخش‌های اقتصادی و ارتباط میان آنهاست. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است که با توجه به اهمیت موضوع اشتغال و مطالعۀ تفاوت‌های منطقه‌ای در ساختار آن، تغییرات دوره‌ای اشتغال جمعیت شهری کشور را در 24 دورۀ فصلی از بهار 1384 تا بهار 1390 در بخش‌های مختلف اقتصادی بررسی کرده و ضمن ارائۀ تحلیل‌های مقایسه‌ای از وضعیت اشتغال استان‌های کشور، ارتباط میان اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی را تبیین کرده است. برای تبیین وضعیت اشتغال و ارائۀ سیمایی روشن از روند صعود و نزول هر یک از استان‌های کشور در بازۀ زمانی تحت مطالعه، ارزیابی تغییرات اشتغال استان‌ها عمدتاً به‌صورت مقایسه با تغییرات حاصل‌شده در سطح ملی انجام گرفته است. داده‌های مورد نیاز تحقیق عمدتاً به شیوۀ کتابخانه‌ای گردآوری شده است. برای تحلیل داده‌ها از مدل تغییر سهم، آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل خوشه‌ای استفاده شده و بر حسب مورد، نمودارهای روند تغییرات شاخص اشتغال در بخش‌های اقتصادی و نقشه‌های توزیع فضایی ارائه شده است. نتیجۀ مطالعه نشان می‌دهد که ارتباط خاصی بین روند تغییرات اشتغال در بخش کشاورزی با بخش صنعت وجود ندارد، به‌گونه‌ای که در بیشتر استان‌ها بین روند تغییرات اشتغال در این دو بخش همبستگی ضعیفی مشاهده می‌شود. این وضعیت دربارۀ دو بخش صنعت و خدمات متفاوت است؛ بدین صورت که در بیشتر استان‌ها همبستگی بالایی به‌صورت معکوس بین روند تغییرات بخش‌های صنعت و خدمات وجود دارد. ضریب همبستگی تغییرات اشتغال در دو بخش خدمات و کشاورزی نیز در بیشتر استان‌ها ضعیف یا متوسط با علامت منفی است.